گزیده بیانات مقام معظم رهبری در خوصوص علم و پژوهش
- اگر چه خدمت رسانی کار کم اهمیتی نیست اما در کنار خدمت رسانی، کارهای دقیق پژوهشی لازم است زیرا بدون آن، حتی خدمت رسانی هم ممکن است به درستی انجام نشود. عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها و فعالیتهای حوزه باید مورد توجه قرار گیرد.
- تحقیق منبع تغذیه ی آموزش است ما اگر تحقیق را جدی نگیریم باز سالهای متمادی بایستی چشم به منابع خارجی بدوزیم و منتظر بمانیم که یک نفر در یک گوشه ی دنیا تحقیقی بکند و ما از او یا از آثار تألیفی بر اساس تحقیق او استفاده کنیم و اینجا آموزش بدهیم این نمیشود این وابستگی است این همان ترجمهگرائی و عدم استقلال شخصیت علمی برای یک کشور و برای یک مجموعهی دانشگاهی است دانشگاه یک کشور محیط علمی یک کشور ضمن اینکه ارتباطات علمی خودش را با دنیا حفظ میکند از تبادل علمی از گرفتن علمی هیچ ابائی ندارد.
بیانات رهبر معظم انقلاب
اسلامی در دیدار اساتید و رؤسای دانشگاهها 1386/07/09
- اگر چه خدمت رسانی کار کم اهمیتی نیست اما در کنار خدمت رسانی، کارهای دقیق پژوهشی لازم است زیرا بدون آن، حتی خدمت رسانی هم ممکن است به درستی انجام نشود. عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها و فعالیتهای حوزه باید مورد توجه قرار گیرد.
- تحقیق منبع تغذیهی آموزش است ما اگر تحقیق را جدی نگیریم باز سالهای متمادی بایستی چشم به منابع خارجی بدوزیم و منتظر بمانیم که یک نفر در یک گوشه ی دنیا تحقیقی بکند و ما از او یا از آثار تألیفی بر اساس تحقیق او استفاده کنیم و اینجا آموزش بدهیم این نمیشود این وابستگی است این همان ترجمه گرائی و عدم استقلال شخصیت علمی برای یک کشور و برای یک مجموعه ی دانشگاهی است دانشگاه یک کشور محیط علمی یک کشور ضمن اینکه ارتباطات علمی خودش را با دنیا حفظ میکند از تبادل علمی از گرفتن علمی هیچ ابائی ندارد.
بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اساتید و رؤسای دانشگاهها 1386/07/09
- بدانید که بدون تحقیق، بدون نوآوری، بدون ژرف یابی در هیچ مقوله ای انسان نمی تواند به هدفهای والا دست پیدا کند. اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد; نتیجه اش یک جا ایستادن، در جا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شدن است.
- یک ملت، با اقتدار علمى است که مىتواند سخن خود را به گوش همهى افراد دنیا برساند؛ با اقتدار علمى است که مىتواند سیاست برتر و دست والا را در دنیاى سیاسى حائز شود.
- اگر می‌‌خواهیم کشور رتبه علمی به معنای واقعی کلمه پیدا کند و علم در کشور نهادینه شود، بایستی در رشته های گوناگون علمی ـ چه در آموزش و چه در پژوهش ـ توازن و تعادل صحیح، واقعی و عادلانهای ایجاد کنیم؛ این جزو نیازهای ماست.»
-مسئله‌ى برنامه‌ریزى و سرمایه‌گذارى بر روى پژوهش، بر روى کارهاى اساسى و بنیانى، چه در علوم انسانى، چه در علوم تجربى، که تعدادى از دوستان روى آنها تکیه کردند، جزو دغدغه‌هاى ماست و باید حتماً انجام بگیرد.
- نکتهاى را که بعضى از دوستان در اینجا گفتند، مورد تأکید بنده است، که«پژوهش اولا مورد اهتمام قرار بگیرد، ثانیا سمت و سوی پرداختن به نیازهای کشور را پیدا کند. یعنی حقیقتا پژوهش‌هایی بکنیم که مورد نیاز ماست... ما نباید ملاک پیشرفت علمیمان را درج مقالات در مجلات «آی.اس.آی» قرار بدهیم. ما نمی‌دانیم آنچه که پیشنهاد می‌‌شود، تشویق می‌‌شود، آن مقالهنویس برایش احترام می‌‌شود، دقیقا همان چیزی باشد که کشور ما به آن احتیاج دارد. ما خودمان باید مشخص کنیم که درباره چه چیزی مقاله می‌‌نویسیم، درباره چه تحقیق می‌‌کنیم. البته انعکاس در مجامع جهانی لازم و ضروری است؛ و انعکاس هم پیدا خواهد کرد. مقصود این است که ما پژوهش را تابع نیاز خودمان قرار بدهیم.»
- برادران عزیز، هر چه می توانید ، هم در زمینه ی نوشتار ، هم در زمینه ی گفتار هنرمندی کنید ... بایستی بتوانید با زیر و بم های مناسب و آرایش های گوناگون بیانی ، این حرف را در ذهن آن مخاطب خودتان آرایش بدهید که او بتواند این کار را بگیرد و جذب کند ، این ها جزو کارهای لازم است .
- بدون تحقیق ، بدون تعمق و فتح سرزمین های تازه فکری ، هیچ کاری نمی شود کرد ...
- بایدهمه تحقیقاتمان را جهت بدهیم و نیازهایمان را بسنجیم ، ببنیم چه چیزی لازم داریم و وارد شویم ...
- باید تحقیقات ما کاربردی باشد، یعنی تحقیق خشک خارج از زمینه عمل ، راه دور و دراز پیمودن درزمان و فرصت کم است.
- باید نگذاریم فرهنگ رایج و مسلط غربی ، هیچ گونه دخالت تصرف و نفوذی در فکر ما بکند...
- زبان موثر است ، تعبیرات و قالبها موثر است ، غلاف این کتاب و این جزوه ای که می دهید و نوع چاپ موثر است، نحوه ورود و خروج در مطلب و آمیختگی با هنر هم موثر است .
- اگر زنجیره تولید دانش، تبدیل دانش به فناوری، تولید محصول و در نهایت تجاری سازی علم تکمیل شود، مسیر تولید علم به تولید ثروت ملی کشور و پاسخگویی به نیازهای ملت منتهی خواهد شد
ما هر مقدار که در زمینه آموزش عالی و تحقیق و گرمکردن فضای علم و پژوهش در کشور پیش برویم کم است و هنوز راه طولانیای در پیش داریم. 1382/08/08
-کشور ما بدون حرکت در جادهی گسترش دانش و گسترش پژوهش امکان ندارد بتواند به نقطهی مطلوب خودش دست پیدا بکند مخصوص کشور ما هم نیست کلید دانش و پژوهش است دانشمند شدن یک ملت هم به این نیست که دانستههای دیگران را فرا بگیرد آن مقدمهی کار است علم یک دامنهی وسیعی دارد انحصاری نمیتواند باشد که ما فرض کنیم یک مجموعهای از کشورها و یا ملتها هستند که نخبگان اینها علم را باید تولید کنند مرزهای جدیدی را برای علم تعریف کنند یک مقداری خودشان استفاده کنند یک مقداری هم که زیاد آمد بدهند دیگران استفاده کنند این نمیشود این نسبت این شکل کار معنایش همین عقبماندگی دائمیِبخشی از کشورها همین رابطهی ظالمانهی بین کشورها همین مسئلهی دنیای اول و دنیای دوم و دنیای سوم و شمال و جنوب و همین حرفهائی است که جزء ادبیات رائج سیاسی در این قرن و قرن قبل بوده و شده همهی انسانها توانائی دانشپژوهی و دانشمندی را دارند استعدادها البته مختلف است لکن هیچ کشوری نیست که در آن انسانها توانائی این را نداشته باشند که در این دامنهی وسیع و عظیمِ علم بالقوه و بالاستعداد یک جایگاهی برای خودشان پیدا کنند و یک نقشی در آن ایفا کنند اگر کشوری که سابقهی او تاریخ او تجربهی او نشان میدهد که توانائی استعداد او توانائی بالائی است و از متوسط بالاتر است که کشور ما قطعاً از این قبیل است این بایستی در ایجاد علم در توسعهی علم در پیشرفت علم نقش ایفاد کند و اگر توانست این نقش را ایفاد کند آنوقت این عقبماندگی این تبعیض و بیعدالتی در همهی زمینههای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی از بین خواهد رفت و خواهد شد دارای سهم برابر در مقابل کشورهای دیگر و در مقابل قدرتهائی که امروز وجود دارند آنوقت میتواند خودش را اداره کند روی پای خودش بایستد یک چیزی بدهد یک چیزی بگیرد اما امروز اینجور نیست امروز نظام سلطه در دنیا بنایش بر گرفتن و دادن نیست بنایش بر گرفتنِ حداکثری و دادنِ حداقلی است ثروت را میمکند امکانات را میمکند اختیارات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی را در کشورها میمکند و در اختیار میگیرند و در مقابل گاهی هیچ چیز نمیدهند گاهی چیز مضری میدهند گاهی هم یک چیزکی به آن کشورِ نقطهی مقابل میدهند الان بافت سیاسی دنیا این است سلطهگر و سلطهپذیر اگر بناست این بافت به هم بخورد و کشورها بتوانند به قدر ظرفیت ملتهایشان و استعداد ملتهایشان در روابط عالم جایگاهی داشته باشند عمدهترین چیزی که در این کار تأثیر دارد علم است بنابراین علم را باید جدی گرفت باید پیش رفت ما حرکتمان شروع شده لکن هنوز در اول کاریم هم باید به مراکز علمی و تحقیقی کمک بشود هم به پروژههای علمی پروژههای تحقیقی و فناوری باید کمک بشود هم بایستی این میل به علم و تحقیق و پژوهش همهجا گسترش پیدا کند باید مخصوص استاد و محقق هم نماند در محیط دانشجوئی و فضای دانشجوئی گسترش پیدا کند یعنی دانشجو میل به علمآموزی و تولید علم پیدا کند که این کاری است که احتیاج دارد به تدبیر و با توصیه و خواهش و تمنا و سفارش و دستور و اینها نخواهد شد مسئولان بخشهای آموزشی کشور ما چه وزارت آموزش و پرورش چه وزارت علوم و وزارت بهداشت و درمان چه بخشهائی که مربوط به مسائل برنامهریزیِ فرهنگیاند در این زمینه مسئولیت دارند آنها کاری بکنند که محیط دانشگاهی محیط علمطلبی باشد.1386/04/25بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در بازدید از پژوهشکدهی رویان
- انجام چنین کار بزرگی، یعنی تولید علم و نظریه‌پردازی علمی متناسب با نیازها و فرهنگ ایرانی و اسلامی، باید توسط پژوهشگران ایرانی انجام شود و طبیعتاً نمی‌توان انتظار داشت فلان پژوهشگر خارجی بیاید و این کار را برای ما انجام دهد.
- "امروز خوشبختانه ما دانشمندان جوانِ مؤمن و تحصیلکردههای با ایمان داریم که میتوانند یک حرکت علمی فراگیر و به معنای واقعی کلمه، در عرصه‌ی علوم انسانی به وجود آورند؛ از اینها باید استفاده بشود.
- سرمایه‌گذاری برای انجام پژوهشهای بنیادین، ساماندهی پژوهش‌ها، جذب و تربیت پژوهشگران ویژه و... از جمله اموری است که اجتناب‌ناپذیر است.
- بیاعتنایی و غفلت از علم و ناامیدی از پیشرفت علمی از نتایج حضور و تأثیرگذاری قدرتهای غربی در تاریخ معاصر ایران بوده است اما امروز باید در همه رشتههای علمی عزت و اعتماد به نفس احساس توانایی تولید علم و باور به فتوحات علمی را در ملت خوش استعداد ایران ایجاد کنیم که دانشگاهها یکی از مهمترین ارکان تحقق این اهداف بشمار میروند
- نکتهاى را که بعضى از دوستان در اینجا گفتند، مورد تأکید بنده است، که پژوهش اولًا مورد اهتمام قرار بگیرد، ثانیاً سمت و سوى پرداختن به نیازهاى کشور را پیدا کند. یعنى حقیقتاً پژوهشهائى بکنیم که مورد نیاز ماست.
- خدا را سپاسگزاریم که دغدغه‌هایی که در سالهای اخیر بارها مورد تأکید قرار گرفته است همچون «لزوم اهمیت دادن به علوم محض فراهم آوردن بستر مناسب برای رشد فکری و علمی و توجه مستمر به پژوهش و تحقیق به مطالبات عمومی جوانان هوشمند جامعه تبدیل شده است1381/07/03دیدار جمعی از برگزیدگان المپیادها و ممتازان آزمونهای سراسری 80 و81
-در دوران پیش از انقلاب دانشگاههای کشور فاقد روحیه ابتکار نوآوری و خودباوری بودند و روند کلی نظام دانشگاهی در آن هنگام به هیچ وجه تربیتکننده محقق فراهم آورنده پژوهشهای عمیق و از بین برنده بن بستهای علمی نبود و چنین هدفی را نیز ترویج نمیکرد اما دانشگاههای کشور طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون پیشرفتهای بسیار خوبی داشتهاند و امروز جهاد دانشگاهی از پژوهشکدههای متعدد برخوردار است و تحقیقات عمیق علمی در بسیاری از مسایل کشوری در حال انجام است
- یکی از ضروریات پیشرفت علمی تقویت روحیه پژوهش و جویندگی در دانشجویان است و یکی از موارد مهمی که باید در بحث تحول نظام آموزشی مدنظر قرار گیرد حذف فرهنگ حفظ محوری و تقویت روحیه تحقیق و تعمیق در علم و دانش است.
- محقق و پژوهشگر ما نباید براى کسب رتبه‌ى علمى به دنبال این باشد که مقاله‌اى را تهیه و تولید کند که براى کشور هیچ فایده‌اى ندارد و هیچ خلأیى از خلأهاى پژوهشى کشور را پر نمیکند.
- مشکلات موجود کشور با تکیه بر علم و پژوهش قابل حل است.
- برپایی نهضت نرم افزاری و تولید علم، توقع جامعه از اهل علم است.
- هدف‌دار کردن تحقیق علمی باتوجه به نیازهای کشور و نیازهای صنعت و بقیه بخشهای کشور حیاتی است.
- علم گرایی و علم محوری باید در همه بخش‌ها گفتمان مسلط جامعه بشود.
- باید ضمن پیگیری جدی مسئله تحقیقات به گونه‌ای به آن جهت داده شود تا چرخه علمی کشور کامل گردد.
- نسل امروز ایرانی توانایی و امکانات برنامه‌ریزی جهت پیشرفت در علم و تحقیق و اجرای آن را دارد.
- فضای عمومی کشور بایستی فضای ترویج، تولید، گسترش و تحقیق علم و پرورش عالم و محقق باشد
- رسانه می تواند در نهضت تولید علم، فکر، نظریه و اندیشه در زمینه های مختلف نقش ایفا کند.
- باید اهل علم در محیط دانشگاه به تولید علم با نگاه مبتکرانه و سازنده بپردازند.
- علم، پیشرفت علمی و فراگیری نیاز اول کشور است.
- پیشرفت علمی بدون تحقیق امکان ندارد.
- علم و تحقیق کلید قطعی پیشرفت کشور است.
- تحقیق علمی فقط به معنای فراگیری و تقلید نیست، تحقیق ضد تقلید است.
- پیشرفت کشور نیازمند حرکت علمی بسیار قوی است.
- تولید علم و تحقیقات، حیات آینده کشور است.
- برای خدمت رسانی بهتر به مردم، کارهای دقیق پژوهشی لازم است.
- عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها باید مورد توجه قرار گیرد.
- اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد; نتیجه اش یک جا ایستادن، در جا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شدن است.
(نمایشگاه پژوهش و فناوری خراسان رضوی 29 آذر تا اول دیماه 89 - نمایشگاه بین المللی مشهد)
دیدگاه های رهبر معظم انقلاب اسلامی پیرامون پژوهش
1- بدون تحقیق ، بدون تعمق و فتح سرزمین های تازه فکری ، هیچ کاری نمی شود کرد ...
2- بایدهمه تحقیقاتمان را جهت بدهیم و نیازهایمان را بسنجیم ، ببنیم چه چیزی لازم داریم و وارد شویم ...
3- باید تحقیقات ما کاربردی باشد، یعنی تحقیق خشک خارج از زمینه عمل ، راه دور و دراز پیمودن درزمان و فرصت کم است.
4- باید نگذاریم فرهنگ رایج و مسلط غربی ، هیچ گونه دخالت تصرف و نفوذی در فکر ما بکند...
5- زبان موثر است ، تعبیرات و قالبها موثر است ، غلاف این کتاب و این جزوه ای که می دهید و نوع چاپ موثر است، نحوه ورود و خروج در مطلب و آمیختگی با هنر هم موثر است .
6- برادران عزیز، هر چه می توانید ، هم در زمینه ی نوشتار ، هم در زمینه ی گفتار هنرمندی کنید ... بایستی بتوانید با زیر و بم های مناسب و آرایش های گوناگون بیانی ، این حرف را در ذهن آن مخاطب خودتان آرایش بدهید که او بتواند این کار را بگیرد و جذب کند ، این ها جزو کارهای لازم است .
منبع:«نشریه حکومت اسلامی ، سال پنجم ، شماره 1، صفحات 12- 6 »
